Αυτές είναι οι καλύτερες ταινίες που ξεχώρισαν το 2022 (αν δεν τις έχεις δει κάντο asap)

Φέτος, ο νευρικός κλοιός της πανδημίας υποχώρησε -ως ένα βαθμό-, με τις κινηματογραφικές αίθουσες να ανοίγουν πλήρως και τα κινηματογραφικά φεστιβάλ να συνεχίζουν όπως πριν από το 2020. Η βιομηχανία του cinema και ο ίδιος ο κινηματογραφικός κόσμος, εξακολουθεί να έχει προβλήματα, αλλά, τουλάχιστον, υπήρξε ένα πλήθος συναρπαστικών έργων για να γιορτάσουμε και να απολαύσουμε σε όλη αυτή την ταραχή. Τόσο πολλά, μάλιστα, που πολλές αξιόλογες ταινίες -το σιωπηλό έργο απομνημονευμάτων Aftersun, το αγκαθωτό παραμύθι The Banshees of Inisherin, το σπαρταριστό οικογενειακό δράμα Broker- έπρεπε να μείνουν εκτός αυτής της λίστας, για λόγους συντομίας. Οι ταινίες που παρατίθενται παρακάτω έλαμψαν για μένα περισσότερο το 2022.

TÁR

Τι συγκίνηση είναι να κάθεσαι με την υπέροχη αγωνιά της ταινίας του Τοντ Φιλντ για σχεδόν τρεις ώρες. Εν μέρει θρίλερ και εν μέρει ζοφερή σάτιρα, το «ΤΑR» είναι έντονα συντονισμένο στα μήκη κύματος του σύγχρονου λόγου, σε όλες τις συζητήσεις μας για την εξουσία και την κατάχρηση, την ιδιοφυΐα και την τυραννία. Κατά κάποιο τρόπο, η ταινία μοιάζει σαν να γράφτηκε το βράδυ πριν από την όποια μέρα την παρακολουθήσεις, τόσο συναρπαστική και συναρπαστική είναι η επικαιρότητα και η αμεσότητά της. Η Cate Blanchett -που υποδύεται μια λαμπρή μαέστρο-συνθέτη, η καριέρα της οποίας αρχίζει να καταρρέει όταν βγαίνει στο φως η κακή συμπεριφορά του παρελθόντος- δεν ήταν ίσως ποτέ καλύτερη. Η ταινία είναι το ιδανικό δοχείο για την άγρια ευφυΐα της και τον ελαφρύ αέρα υπεροπτικής μεγαλοπρέπειας, που ανεβάζει σχεδόν σε κωμική ένταση στο πονηρά αστείο -και συνάμα ζοφερό και συγκλονιστικό- αριστούργημα του Φιλντ.

Ο Φιλντ φαίνεται να περιμένει τη διαμάχη που προκαλεί, αλλά όχι με τρόπο που να μοιάζει αυτάρεσκα μαχητικός. Πραγματικά θέλει απλώς να μιλήσει γι’ αυτό που όλοι συζητάμε τα τελευταία χρόνια, και να το κάνει με κομψό, εκπληκτικά διασκεδαστικό τρόπο. Μια ταινία για το πιθανό τέλος μιας ολόκληρης παράδοσης λατρείας των ηρώων, το TÁR τοποθετείται στην εμπροσθοφυλακή μιας νέας εποχής, με λύπη για κάποια από αυτά που χάθηκαν, αλλά με φόρα προς τα εμπρός, προς την πιθανότητα και τη σαφέστερη κατανόηση αυτού που θα ακολουθήσει.

You won’t be alone

Μια από τις πιο εγκληματικά υποτιμημένες ταινίες της χρονιάς, αυτό το απόκοσμο και στοχαστικό υπερφυσικό δράμα από τον πρωτοεμφανιζόμενο σκηνοθέτη Goran Stolevski είναι ιλιγγιωδώς ευρύ στο στοχασμό του επάνω στην ανθρώπινη κατάσταση. Η ταινία αφορά μια μακεδονική μάγισσα που αλλάζει μορφή και μπορεί να παίρνει τη μορφή άλλων πλασμάτων -κυρίως ανθρώπων, αλλά και ενός σκύλου σε ένα ιντερλούδιο- σκοτώνοντάς τα και βάζοντας μερικά από τα έντερά τους μέσα σε μια κοιλότητα στο στήθος της. Αυτό μπορεί να ακούγεται σαν αηδιαστικός τρόμος, αλλά ο Στόλεφσκι στρέφει την ταινία του προς το ονειρικά μεταφυσικό, αποτίοντας σεβασμό στον Τέρενς Μάλικ. Καθώς το «You Won’t Be Alone» ελίσσεται και μουρμουρίζει, όταν ο πρωταγωνιστής του συλλογίζεται τη φύση της ζωής: σεξ, θάνατος, λαχτάρα, αγάπη. Αυτό που ανακαλύπτει είναι, για να δανειστώ έναν τίτλο από μια άλλη ταινία αυτής της λίστας, η ομορφιά και η αιματοχυσία της ακατάστατης ύπαρξής μας, εξαντλητική και υπέροχη και άξια εκτίμησης.

Empire of Light

Ο σκηνοθέτης Σαμ Μέντες έχει κάνει πολλές πανέμορφες ταινίες. Το «Empire of Light» είναι άλλο ένα από αυτά τα διαμάντια, αλλά αυτή τη φορά, κάτω από την πολυτελή αισθητική κρύβεται ένας πλούτος ανθρωπιάς. Η ταινία είναι μια γλυκόπικρη σύντομη ιστορία για δύο υπαλλήλους κινηματογραφικών αιθουσών -μια μοναχική και προβληματισμένη μεσήλικη γυναίκα, η Hilary, την οποία υποδύεται η Olivia Colman και ένας νεαρός άνδρας, ο Stephen, τον οποίο υποδύεται ο Michael Ward- που δημιουργούν μια σύντομη σύνδεση καθώς οι ζωές τους αλλάζουν και πιέζονται στην αυγή μιας νέας δεκαετίας. Η κινηματογράφηση του Roger Deakins και η εκπληκτική μουσική των Trent Reznor και Atticus Ross συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην τυπικά Μέντες-ική λιποθυμία του «Empire of Light», αλλά δεν υπερκαλύπτουν το λεπτότατο ανθρώπινο δράμα στο κέντρο της ταινίας. Η ταινία είναι χλωμή και ελπιδοφόρα, αποφεύγει να γίνει ένα επίμονο δράμα «θεμάτων», επειδή φαίνεται να γνωρίζει αυτούς τους δύο ανθρώπους τόσο συγκεκριμένα, τόσο οικεία. Ο Μέντες έφτιαξε μια ευγενική και γενναιόδωρη ταινία, ένα βάλσαμο για δύσκολους καιρούς που παραμένει πάντα ενήμερος για το δυσεπίλυτο των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν αυτοί οι δύο φίλοι και εραστές. Είναι ένα δακρύβρεχτο έργο με πραγματική ψυχή, ένα σπάνιο κομμάτι συναισθηματικής κινηματογραφικής δημιουργίας που παραμένει προσγειωμένο ακόμα και όταν πετάει ψηλά.

One fine morning

Κανείς δεν αποτυπώνει την καθημερινή περιπλάνηση της ζωής όπως η Μία Χάνσεν-Λόβε. Η ένατη μεγάλου μήκους ταινία της Γαλλίδας σκηνοθέτιδας είναι μια γλυκιά και χαρούμενη ματιά στο τέλος και το ξεκίνημα. Η Léa Seydoux υποδύεται τη Sandra, μια διπλωματική μεταφράστρια που χάνει σιγά σιγά τον πατέρα της από μια εκφυλιστική ασθένεια. Καθώς περιηγείται σε αυτές τις ανατροπές, με όλη την απίστευτη θλίψη και τις νοσηρά διασκεδαστικές απογοητεύσεις τους, ξεκινάει ένα ειδύλλιο με έναν παντρεμένο άντρα που κάποτε ήταν φίλος του συζύγου της. Ο Hansen-Lοve πλέκει χαλαρά αυτές τις δύο αφηγήσεις μεταξύ τους, χτίζοντας απαλά προς ένα συμπέρασμα που -με έναν αξιαγάπητο και νηφάλιο τρόπο, εντελώς απαλλαγμένο από τρισάθλιο μελόδραμα- επιβεβαιώνει τη χάρη και την ομορφιά της ζωής.

Είναι ευχαρίστηση να βλέπεις τη Seydoux σε αυτή τη φυσιολατρική λειτουργία, μια ευπρόσδεκτη αλλαγή ρυθμού από τα καπέλα του Μποντ και τις σκοτεινές σάτιρες. Ταιριάζει απόλυτα με το λεπτό στήσιμο της καθημερινότητας από τον Hansen-Love, σε εγρήγορση και με ανταπόκριση σαν να ζει αυτές τις στιγμές στον πραγματικό κόσμο, σε πραγματικό χρόνο. Ηλιόλουστο και θλιμμένο, το One Fine Morning είναι ένα υπέροχο αντίβαρο σε άλλα γαλλικά δράματα για ηλικιωμένους ανθρώπους που ξεθωριάζουν όπως το Amour και το Vortex, μια ευγενική εικόνα που εξακολουθεί να έχει ένα τρυφερό άγγιγμα.

Armageddon Time

Το «Armageddon Time» είναι ένα θλιβερό ηθικό δράμα για τη μεταβαλλόμενη συνείδηση της φυλής και της τάξης μιας εβραϊκής οικογένειας στην αυγή της εποχής Ρέιγκαν. Στην επιθεώρησή του για τα μπερδεμένα και πολυεπίπεδα συστήματα προκατάληψης της χώρας, το Armageddon Time στέκεται με αυτοπεποίθηση στην ενοχή του χωρίς να διολισθαίνει σε καμαρωτή αυτομαστιγώση. Αντίθετα, ο Γκρέι προσφέρει μια στοχαστική και με υφή ματιά σε μια οικογένεια που βρίσκεται σε ένα ιδιαίτερα αμερικανικό ρήγμα, κάνοντας τρομερές επιλογές που είναι κοινές για τόσους πολλούς Αμερικανούς, των οποίων η εξάρτηση από τις δομές εξουσίας, παθητικά ή όχι, μετατρέπεται σε συνενοχή.

Πρόκειται για μια ταινία με έντονη υποκριτική, από την Αν Χάθαγουεϊ και τον Τζέρεμι Στρονγκ ως γονείς που προσπαθούν απεγνωσμένα να σπρώξουν τα παιδιά τους στην κοινωνική κλίμακα μέχρι τους νεοφερμένους Μπανκς Ρεπέτα και Τζέιλιν Γουέμπ ως δύστροπα παιδιά σε πορεία σύγκρουσης με την άδικη πραγματικότητα. Όπως όλες οι καλύτερες δουλειές του Γκρέι, το Armageddon Time είναι ταυτόχρονα σπλαχνικό και εγκεφαλικό, συναρπαστικό με τα καθηλωτικά τεχνικά επιτεύγματά του και με τα μεθυστικά, αναπόφευκτα συμπεράσματά του.