Η Barbie είναι η πιο φεμινιστική ταινία αυτής της γενιάς

Η Barbie είναι η φεμινιστική ταινία που περιμέναμε να δούμε εδώ και καιρό. Και δεν το εννοώ αυτό με την έννοια του girl power, του απόλυτου girlboss αν και είναι λίγο και από τα δύο. Δεν είναι τέλεια, αλλά -όπως μαθαίνουμε- ούτε και η κούκλα Barbie. Όμως, όποιος έχει ρίξει έστω και μια φευγαλέα ματιά από το promotion της ταινίας ξέρει ότι ένα πράγμα είναι αλήθεια: η Barbie είναι τα πάντα.
Και αυτό, όπως εξηγεί η ταινία που σκηνοθέτησε η Greta Gerwig και προβάλλεται τώρα στους κινηματογράφους, ισχύει από τότε που η συνιδρύτρια της Mattel, Ruth Handler, δημιούργησε την κούκλα το 1959. Όπως λέει η ιστορία, η Handler παρατήρησε ότι η κόρη της, Barbara, έδινε φωνές ενηλίκων στις χάρτινες κούκλες της -τότε, μόνο οι κούκλες μωρών ήταν ευρέως διαθέσιμες, ενθαρρύνοντας τα νεαρά κορίτσια να αναλάβουν ρόλο μαμάς ακόμη και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού- και έτσι αποφάσισε ότι θα έπρεπε να υπάρχουν περισσότερες κούκλες ενηλίκων για τα παιδιά. Τότε δημιουργήθηκε η Barbie, μια γυναίκα που μπορούσε να πάει στο διάστημα, να γίνει γιατρός, να αγωνιστεί στους Ολυμπιακούς Αγώνες και να κάνει ό,τι ήθελε, πράγμα που σήμαινε ότι, το ίδιο μπορούσε να κάνει και το κοριτσάκι που έπαιζε μαζί της. «Δεν θα μπορούσα να γίνω σαν εσένα», λέει κάποια στιγμή η Handler στην οθόνη -την οποία υποδύεται η Rhea Perlman- στην Barbie. «Έτσι σε έκανα σαν εμένα».

Όταν συναντάμε τη «Στερεοτυπική» Barbie της Robbie, ζει στην πολύχρωμη ουτοπία που είναι γνωστή ως Barbieland, περιτριγυρισμένη από άλλες απίστευτες, υψηλών επιδόσεων κούκλες, όπως η Πρόεδρος Barbie (Issa Rae), η Φυσικός Barbie (Emma Mackey), η Γιατρός Barbie (Hari Nef) και η Συγγραφέας Barbie (Alexandra Shipp). Στην Barbielnd, τα πάντα, ακόμα και το Ανώτατο Δικαστήριο, διοικούνται από γυναίκες που όλες λατρεύουν η μία την άλλη. Πάντα διασκεδάζουν και τίποτα δεν πάει ποτέ στραβά, γιατί τα έχουν όλα υπό έλεγχο, ενώ οι Ken είναι εκεί για να τις στηρίζουν και να υποστηρίζουν το όραμά τους. Είναι ένα όνειρο – ένα όνειρο που, αν μεγάλωσες φτιάχνοντας ιστορίες με τις κούκλες Barbie -όπως εμείς-, θα σου φανεί οικείο.

BARBIE_MARGOT ROBBIE — instagram/barbiemovieupdates/

Οι Barbie γνωρίζουν ότι υπάρχει ένας εξωτερικός κόσμος που καταλαμβάνεται από ανθρώπους, αλλά οι κούκλες πιστεύουν ότι λειτουργεί ακριβώς όπως η Barbie. Στο μυαλό τους, έχουν βοηθήσει να αλλάξουν τις ζωές των γυναικών προς το καλύτερο από τη δεκαετία του ’50. Μόνο όταν η Barbie που υποδύεται η Robbie αρχίζει να βιώνει ύποπτα συναισθήματα που μοιάζουν με ανθρώπινα και πιο σκοτεινές σκέψεις – κάτι που μαθαίνουμε από την παράξενη Barbie που υποδύεται η Kate McKinnon ότι συμβαίνει επειδή το κοριτσάκι που παίζει μαζί της προβάλλει αυτά τα συναισθήματα πάνω της – αρχίζει να καταλαβαίνει ότι κάτι δεν πάει καλά. Αποφασισμένη να λύσει το πρόβλημα, κατευθύνεται στον ανθρώπινο κόσμο συνοδευόμενη από τον αφοσιωμένο της Ken (Ryan Gosling).

Πιθανώς μπορείς να μαντέψεις πώς πάει αυτό. Φεύγοντας από την Barbieland για τον πραγματικό κόσμο, η Barbie γίνεται αντικείμενο: την κοιτάζουν και της φωνάζουν. «Έχω συνείδηση, αλλά του εαυτού μου», συνειδητοποιεί ο Ken, βιώνοντας για πρώτη φορά την πατριαρχία καθώς κάνουν βόλτα στην παραλία της Βενετίας. Η Barbie μπορεί να μην το διατυπώνει λεκτικά, αλλά αυτό αισθάνεται κι εκείνη – είναι μια ηχώ από κάτι που οι περισσότερες γυναίκες έχουν νιώσει σε παρόμοιες καταστάσεις. Περιτριγυρισμένη από ανθρώπους – από άνδρες – η ικανότητα της Barbie να είναι τα πάντα δεν έχει πλέον σημασία. Δεν έχει σημασία πόσο σίγουρη είσαι για τον εαυτό σου είσαι, δεν έχει σημασία πόσο καλοί είναι οι εξίσου καταπληκτικοί φίλοι σου στο να σε αποθεώνουν όταν είστε μαζί. Όταν περπατάς σε χώρους σχεδιασμένους από και για άνδρες, οι περιορισμοί μοιάζουν αναπόφευκτοι.

Τα πράγματα χειροτερεύουν για την Barbie όταν γνωρίζει τη Sasha (Ariana Greenblatt), τη μαθήτρια του γυμνασίου που νομίζει ότι της ανήκει η κούκλα της. Γρήγορα το κορίτσι την προπηλακίζει, κατηγορώντας την ότι ενισχύει μια ζωή την πατριαρχία και διαιωνίζει τα επιβλαβή πρότυπα ομορφιάς. Η κοινωνία μισεί τις γυναίκες, οι άνδρες μισούν τις γυναίκες, οι γυναίκες μισούν τον εαυτό τους και ίσως, λέει η Sasha, δεν φταίει για όλα αυτά η Barbie, αλλά σίγουρα δεν έχει βοηθήσει πολύ τα πράγματα. Εδώ είναι που η ταινία αρχίζει να εμβαθύνει, μιλώντας στις γυναίκες που έχουν ασκήσει κριτική στην κληρονομιά της μάρκας, επισημαίνοντας την έμφαση που δίνει σε έναν συγκεκριμένο τύπο εμφάνισης και την ιστορική έλλειψη ποικιλομορφίας.

Σήμερα, δεν αρκεί να βάζουμε απλώς τις γυναίκες στο επίκεντρο των ταινιών, των τηλεοπτικών σειρών και των παιχνιδιών μας για λόγους κενής αναπαράστασης. Θέλουμε οι ιστορίες και τα απτά πράγματα με τα οποία αλληλεπιδρούμε να έχουν νόημα και να είναι αληθινά, και για πολλούς, όπως η Sasha και οι φίλες της, η Barbie δεν ήταν ποτέ αυτό – κάτι που η ταινία στοχεύει να διορθώσει στην τελευταία πράξη της.
Η Gerwig το πετυχαίνει αυτό μέσω της μητέρας της Sasha, της Gloria (America Ferrera), μιας γυναίκας με αδυναμία στις κούκλες Barbie, η οποία έχει εξαντληθεί από το να πρέπει να είναι τα πάντα ως μητέρα, σύζυγος και παραγνωρισμένη υπάλληλος της Mattel, καθώς κρύβει επίσης, όπως σημειώνει η κόρη της, την «παράξενη, σκοτεινή και τρελή» πλευρά του εαυτού της. Εν τω μεταξύ, η Στερεοτυπική Barbie βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης, συνειδητοποιώντας ότι οι Barbie έχουν αποτύχει στην αποστολή τους να δημιουργήσουν έναν καλύτερο κόσμο για τις γυναίκες, ενώ παράλληλα έχει εξουθενωθεί με το να είναι και τα πάντα και ταυτόχρονα να μην είναι αρκετή.

MARGOT ROBBIE AS BARBIE — instagram/barbiemovieupdates/

Βλέποντας την απελπισία της Barbie της Robbie, κάτι ανακινείται στην Gloria, οδηγώντας την να εκφράσει απόλυτα αυτό που κάθε γυναίκα που παρακολουθεί σκέφτεται εκείνη τη στιγμή: αν μια κούκλα που αντιπροσωπεύει την ιδέα της γυναίκας αισθάνεται ανεπαρκής, αναρωτιέται, τι ελπίδα υπάρχει για τις υπόλοιπες από εμάς; Εκφωνεί έναν ξεσηκωτικό λόγο για τα πολλά παράδοξα και τις εσωτερικές συγκρούσεις της γυναικείας φύσης – από αυτούς που θα κάνουν το κοινό να μουρμουρίζει συμφωνώντας και να ξεσπάσει σε χειροκροτήματα. Το νόημα είναι σαφές: Είναι σημαντικό να βρίσκουμε χρόνο για τη διασκέδαση, τη χαρά και τον εαυτό μας ως ενήλικες γυναίκες, αλλά έχουμε ακόμα πολλή δουλειά να κάνουμε και αυτή η δουλειά πρέπει να γίνει μαζί. Είναι όπως είπε η Nef στο Refinery29 Entertainment κατά τη διάρκεια της πρεμιέρας της ταινίας στο Λος Άντζελες νωρίτερα αυτό το μήνα: «Δεν έχει σημασία τι είδους κορίτσι είσαι, είναι δύσκολο. Αλλά υπάρχει διασκέδαση, ειδικά αν στηριχτείς στα άλλα κορίτσια».

Εκεί βρίσκεται η μαγεία της Barbie. Ναι, πρόκειται για μια ταινία με έντονο εμπορικό σήμα για μια εξαιρετικά δημοφιλή μάρκα κούκλας, αλλά δεν μοιάζει απλώς με ένα δίωρο διαφημιστικό σποτ. Επίσης, δεν είναι απλά μια μονοσήμαντη φιλοδοξία. Σίγουρα, η Barbie είναι το απόλυτο girlboss – και αυτό συμβαίνει κυρίως μέσα από την οπτική γωνία μιας λευκής γυναίκας, αφήνοντας τις υπόλοιπες Barbie να αγνοούν πόσο πιο δύσκολα γίνονται τα πράγματα όταν στο μείγμα προστίθεται και η φυλή – αλλά, όπως έξυπνα γνωρίζει η ομάδα πίσω από την ταινία, έχουμε ξεπεράσει την ανάγκη μας να είμαστε οι άνθρωποι που τα έχουν όλα. Εμείς, όπως και η Barbie, είμαστε πολλά περισσότερα από αυτό. «Διάολε ναι, αυτή είναι μια φεμινιστική ταινία», δήλωσε η Gerwig στην πρεμιέρα. «Για μένα, έχει να κάνει με το να επιτρέψουμε, κατά κάποιον τρόπο, σε αυτή την κούκλα -που δεν είναι άνθρωπος- να είναι πλήρως σύνθετη και ανθρώπινη».

Τελικά, η ταινία δεν αποκαλύπτει κάτι καινούργιο για τον φεμινισμό ούτε προτείνει λύσεις σε μεγάλα ζητήματα. Στην πραγματικότητα, έχω αστειευτεί πολλές φορές από τότε που είδα την ταινία ότι μερικές από τις συζητήσεις που περιέχονται μέσα σε αυτήν μοιάζουν πολύ με κάτι που θα φώναζα σε κάποιο τραπέζι σε ορισμένους φίλους και γνωστούς ,αλλά αυτό είναι που την κάνει να είναι φρέσκια. Γι’ αυτό και θα σταθεί ως, ας πούμε, το Legally Blonde ή το Clueless αυτής της εποχής. Η Barbie, καλύτερα από οποιαδήποτε άλλη ταινία στην πρόσφατη κινηματογραφική ιστορία, αποτυπώνει ακριβώς και αυθεντικά το πώς είναι να είσαι γυναίκα το 2023. Γνωρίζουμε την ιστορία της Barbie. Έχουμε ζήσει την ιστορία της Barbie. Το να βλέπεις την Barbie είναι σαν να νιώθεις ότι σε βλέπουν απόλυτα και ολοκληρωτικά. Και αυτό είναι που κάνει την Barbie άξια της αναμονής του να τη δεις και να συνεχίσεις να την αγαπάς.

Διάβασε επίσης:

Barbie:Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις πριν χαθείς στον ροζ κόσμο της Margot και του Ryan

Είναι πλαστικός φανταστικός κόσμος της Barbie στην κωμωδία που πρωταγωνιστούν η Margot Robbie και ο Ryan Gosling. Η ροζ-φεμινιστική-θέση της Greta Gerwig επιδίδεται στον Ken αλλά σκοντάφτει μεταξύ σάτιρας και διαφήμισης. Είναι οι κούκλες Barbie υποτιμητικές ή ενδυναμωτικές; Η σκηνοθέτης Greta Gerwig και ο συν-σεναριογράφος Noah Baumbach επιλέγουν τη δεύτερη θεωρία σε αυτή την ακτινοβόλα τρυφερή και παραληρηματικά ροζ θεματική κωμωδία-περιπέτεια φαντασίας που παράγεται από την εταιρική κατασκευάστρια εταιρεία της Barbie Mattel και στην οποία η Margot, της οποίας η δική της υπεράνθρωπη ξανθιά ομορφιά την καθιστά τη μόνη δυνατή επιλογή για τον ρόλο της ίδιας της Barbie. Ίσως οφείλεται στην αυτοπεποίθηση και τη γενναιοδωρία της Gerwig ως φεμινίστριας κινηματογραφίστριας που δίνει όλες τις καλύτερες ατάκες στον Ryan Gosling, ο οποίος αφήνεται να κλέψει όλη την παράσταση υποδυόμενος τον φίλο της Barbie, τον Ken.

Τα βλέμματα κλέβει ο Ryan Gosling ως Ken

Ωστόσο, η ταινία πρέπει να συνεχίσει να αμφισβητεί και να προλαβαίνει την παρόρμηση κατά της Barbie με μια ροή από γνωστές αναφορές και αυτοσυνείδητες κινήσεις και διαλόγους, τα οποία αναγνωρίζουν ότι, βέβαια, ναι, η υπερ-ξανθιά-λεπτή προσωπικότητα της Barbie είναι αναμφισβήτητα κομφορμιστική και καταπιεστική, αλλά τα ξέρουμε όλα αυτά, τα έχουμε ξεπεράσει όλα αυτά, αυτά τα χαρακτηρίστηκα εξαργυρώνονται από την αιθέρια αθωότητα της Barbie και σε κάθε περίπτωση υπάρχει πλέον μια σειρά από Barbie, διαφορετικές ως προς την εθνικότητα και τη σωματική εικόνα – μεταξύ των οποίων η Robbie είναι η πρώτη μεταξύ ίσων ως στερεοτυπική κούκλα – συμπεριλαμβανομένης και μιας Barbie που χρησιμοποιεί αναπηρικό αμαξίδιο. Αλλά ακόμη και αυτό αντισταθμίζεται με μια ιδιότυπη παραδοχή ότι ο πραγματικός κόσμος που επέβαλε αυτές τις αλλαγές εξακολουθεί να είναι ο ίδιος ατελής και συμβολικός.