«Mind, Mythos, Muse»: Μια έκθεση με το έργο του Alexander McQueen

Η έκθεση αφιέρωμα στον αείμνηστο σχεδιαστή Alexander McQueen πρωτοεμφανίστηκε στο Los Angeles County Museum of Art και παρέμεινε εκεί ως τις 9 Οκτωβρίου 2022. Η έκθεση με το έργο του Alexander McQueen (1968-2010) είναι μια ενδιαφέρουσα απάντηση που αναδεικνύει πως η μόδα είναι μια κατηγορία η οποία αξίζει να μελετηθεί και να παρουσιαστεί μέσα από μεγάλα μουσεία.

Τα ενδύματα του McQueen – πολλά από αυτά δωρήθηκαν από μία γυναίκα συλλέκτρια – μαζί με τις πλούσιες συλλογές του Los Angeles County Museum of Art στήθηκαν με τέτοιο τρόπο προκειμένου να υποδηλωθούν οι τρόποι με τους οποίους ο McQueen είχε δημιουργήσει τις ιδέες του. Τώρα η έκθεση μεταφέρθηκε στο National Gallery of Victoria, της Μελβούρνης, με τα περισσότερα ρούχα του McQueen που εκτίθενται εκεί να είναι δωρεά της φιλάνθρωπου μόδας, Krystyna Campbell Pretty.

Άνθιση του μεταμοντερνισμού

Η νέα αυτή έκθεση είναι εκτεταμένη καθώς υπάρχουν 120 εμφανίσεις McQueen και 80 άλλα έργα τέχνης. Οι πίνακες ζωγραφικής και οι διακοσμητικές τέχνες πρωταγωνιστούν σε αυτή την έκθεση, ιδίως ο εντυπωσιακός πίνακας του Jean-Baptiste Greuze με τη μορφή μιας νεαρής Γαλλίδας ηθοποιού με τουρκικού τύπου φόρεμα, που είναι δανεισμένος από το μουσείο του Λος Άντζελες. Οι αγγλικές πορσελάνινες φιγούρες του 18ου αιώνα έως τα πλούσια ρωσικά υφαντά με χρυσό, καθοδηγούν και δείχνουν ένα μεγάλο μέρος του ρυθμού που έχει η έκθεση.

Σημαντικά δάνεια (έργα τέχνης) από το Los Angeles County Museum of Art προστέθηκαν στους «θησαυρούς» που υπάρχουν στο NGV, συμπεριλαμβανομένου ενός εντυπωσιακού κεντημένου υφάσματος τοίχου του Morris και των φλαμανδικών λουλουδιών που περιέχουν μέσα τους την ιδέα του memento mori – θυμήσου ότι πεθαίνεις.

Ο Lee Alexander McQueen γεννήθηκε το 1968 και ως νέος τη δεκαετία του 1980, απορρόφησε όλη την τέχνη, τον σχεδιασμό και τον πολιτισμό που άνθισε με τον μεταμοντερνισμό. Από την εργατική τάξη, ο McQueen δεν πήγε πρώτα σε σχολή καλών τεχνών, όπως μπορούσαν να κάνουν οι συνάδελφοι του της μεσαίας τάξης. Αντ’ αυτού, μαθητεύτηκε στο Savile Row, το επίκεντρο της βρετανικής ραπτικής κατά παραγγελία, μαθαίνοντας το κόψιμο των σακακιών και των παντελονιών. Έγινε τόσο ικανός τεχνικά που όταν έκανε αίτηση για να διδάξει τεχνική στη σχολή καλών τεχνών, τον κάλεσαν να εγγραφεί σε μεταπτυχιακό. Και έτσι γεννήθηκε ο διάσημος – και συχνά αμφιλεγόμενος – σχεδιαστής υψηλής ραπτικής McQueen.

Μια καθηλωτική εμπειρία

Εκτός από τον σύγχρονο τρόπο ντυσίματος για τις γυναίκες, ο McQueen μας έδωσε νέους τρόπους αναπαράστασης της μόδας: πασαρέλες υψηλής αντίληψης, ταινίες μόδας, ζωντανές προβολές και έβαλε την παραολυμπιονίκη Aimee Mullins στην πασαρέλα, δημιουργώντας νέους τύπους ομορφιάς. Στο NGV υπάρχει μια πλήρως καθηλωτική εμπειρία και μια τολμηρή σκηνογραφία.

Το «Mythos» εξετάζει 3 συλλογές μέσα από το φίλτρο της μυθολογίας και της θεολογίας. Ο McQueen λάτρευε να κάνει το παρόν παράξενο ενσωματώνοντας στοιχεία από τη θρησκευτική πρακτική, ακόμη και προκαταλήψεις, από το παρελθόν. Από τους αγγέλους μέχρι τους δαίμονες, από το κάψιμο μαγισσών μέχρι τις καθολικές τελετές, τα ενσωμάτωνε στον σχεδιασμό, στην κατασκευή ακόμη και στην πασαρέλα. Αυτά ξεπερνούσαν το όριο του να είναι απλώς ένα καλλιτεχνικό πηγαίο υλικό και δημιουργούσε νέους τρόπους εμφανίσεων για τις γυναίκες. «Θέλω οι άνθρωποι να φοβούνται τις γυναίκες που ντύνω», είχε δηλώσει.

Αυτή η έκθεση εξυμνεί την τεχνική γενναιότητα του McQueen τόσο στην υψηλή ραπτική όσο και στην pret-a-porter ραπτική, δύο κατηγορίες κατασκευής ρούχων που συχνά διεξάγονταν χωριστά η μία από την άλλη. Παρουσιάζονται προσωπικές φωτογραφίες από τα παρασκήνια, που δείχνουν πώς φοριόντουσαν πραγματικά τα ρούχα από τα μοντέλα και τους φίλους. Τα σχέδια μόδας του αφορούσαν τη φαντασία. Όπως σημειώνει η Catherine Brickhill, η πρώτη σχεδιάστρια που προσέλαβε ο McQueen για να δουλέψει στην εταιρεία του, εντρυφούσε βαθιά στις διαφορές μεταξύ του πολιτισμού μας και άλλων πολιτισμών. Δεν επρόκειτο για πολιτισμική οικειοποίηση, αλλά για ένα άνοιγμα και μια περιέργεια που έπρεπε να εξερευνηθεί και να γιορταστεί.

«Mind, Mythos, Muse»: Μια έκθεση με το έργο του Alexander McQueen — Instagram/@allen_arcame

Άλλες αφηγήσεις περιλαμβάνουν τις πιο αμφιλεγόμενες συλλογές που στροβιλίστηκαν γύρω από τον McQueen, κυρίως τη συλλογή Highland Rape, στην οποία ο McQueen πρότεινε την εμφάνιση των Σκωτσέζων χήρων κατά τη διάρκεια των πολέμων των Highlands με σκισμένα και κουρελιασμένα ρούχα. Θα ήταν τόσο ανόητο να κατηγορήσουμε τον McQueen για μισογυνισμό εδώ, όσο θα ήταν να ισχυριστούμε ότι η Elsa Schiaparelli μισούσε τις γυναίκες επειδή τις έντυνε με σκισμένα φορέματα που παρέπεμπαν σε επίθεση ή ατύχημα τη δεκαετία του 1930. Αντίθετα, ο McQueen μας δείχνει τα ρούχα όχι απλώς ως ένα θέατρο αλλά ως μια «χορογραφημένη εξαπάτηση», στην οποία τα αρσενικά και τα θηλυκά στοιχεία έρχονται μαζί για να ακυρώσουν το ένα το άλλο.

Πέρα από το καλό

Σε μια εποχή αυξανόμενης εξειδίκευσης, επαγγελματικής κατάρτισης και στενών πεδίων έρευνας και διερεύνησης, αυτό η έκθεση μας δείχνει πώς ένας μεγάλος σχεδιαστής υπερβαίνει το καλό. Μας δείχνει πώς το όραμα του επεκτείνεται πολύ πέρα από τα ρούχα στο πώς τα φαντάζονται και πώς οι γυναίκες μπορούν να φανταστούν τον εαυτό τους, ανά πάσα στιγμή.

«Όταν φοράτε παντελόνια χαμηλόμεσα – φοράτε ένα ύφασμα με ψηφιακή εκτύπωση ή που έχει αναφορές στη φύση – κρύσταλλα, φύλλα, νερό- φοράτε ένα ασύμμετρο ρούχο με ελαφρώς εκτεταμένους ώμους- φοράτε απίθανα παπούτσια στο πρωτοχρονιάτικο πάρτι σας- ή βάζετε μια σκιά ματιών που σας κάνει να μοιάζετε με κολιμπρί: Ο McQueen ήταν εκεί πρώτος» μας λέει η Brickhill.

Η έκθεση του Alexander McQueen: Mind, Mythos, Muse θα βρίσκεται στο NGV International, στη Μελβούρνη, έως τις 16 Απριλίου 2023.

Αναζήτηση της ανθρωπότητας είναι η νέα συλλογή SS’23 του Alexander McQueen

O οίκος Alexander McQueen παρουσίασε τη συλλογή του για το SS’23 μια συλλογή εμπνευσμένη από την αναζήτηση της ανθρωπότητας. Η επίδειξη αυτή αφορούσε ξεκάθαρα τη συνείδηση και την ανθρώπινη σύνδεση. Η Sarah Burton, καλλιτεχνική διευθύντρια του οίκου, δήλωσε πως: «Έχει να κάνει με το να βλέπουμε τα πράγματα και να μην περπατάμε με τα μάτια κλειστά, να βλέπουμε ο ένας τον άλλον. Να βλέπουμε την ανθρωπότητα, να αναγνωρίζουμε ο ένας τον άλλον και να νοιαζόμαστε ο ένας για τον άλλον». Το μήνυμα της αυτό επανάφερε στη μνήμη μας τα μαθήματα συνείδησης, συνειδητοποίησης και συνδεσιμότητας που διδαχθήκαμε στη διάρκεια των περιόδων της καραντίνας όπου τώρα μοιάζουν να φεύγουν από το μυαλό μας καθώς επιστρέψαμε στη «φασαρία» της κανονικότητας μας.

Τα σύμβολα αυτής της συλλογής ήταν τα μάτια, μια έμπνευση που ήρθε από την έκθεση «Moving to mars» στο Design Museum λίγο πριν τη πανδημία. «Στο τέλος του μουσείου υπήρχε μια εικόνα της Γης όπου ήταν το πιο όμορφο πράγμα. Σε έκανε να σκεφτείς πως στην πραγματικότητα τα έχουμε όλα εάν ο καθένας ανοίξει τα μάτια του και τα χρησιμοποιήσει για να δει όσα όμορφα έχει ο κόσμος στον οποίο ζούμε». Έτσι το μάτι μπήκε ως σύμβολο συνείδησης και διακόσμησε τα ρούχα της συλλογής. Στα 41 ρούχα που έδειξε ο οίκος το μαύρο ήταν το κατ’ εξοχήν χρώμα που όμως περιείχε λάμψεις του μπλε και του κόκκινου, χρώματα βαλμένα περίτεχνα μέσα σε εντυπωσιακά prints αλλά κρύσταλλα, πούλιες και φτερά από ανακυκλωμένα υλικά διακοσμούσαν πολλά από τα ρούχα . Φορέματα σε σχήμα πεταλούδας με το σχέδιο των ματιών πάνω τους, κοστούμια που θύμιζαν πανοπλία αλλά και κοστούμια με το τυπωμένο μάτι, έντονα χρώματα πάνω σε δέρμα αγκάλιαζαν τα μοντέλα στην πασαρέλα. «Πρόκειται πραγματικά για το πως μπορούμε να βρούμε την ανθρωπιά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς, αυτό αντιπροσωπεύει το μάτι, είναι το μοναδικό σύμβολο της ανθρωπιάς».