Αχ αυτές οι ορμόνες! Όλα όσα θέλεις να μάθεις αλλά δεν έχεις ακόμη ρωτήσει τον ενδοκρινολόγο σου

Ορμόνες, τους χρεώνουμε τόσα πολλά, από τις εναλλαγές της διάθεσης μέχρι τις λιγούρες για φαγητό, και μια ορμονική ανισορροπία που αναφέρεται συχνά ως αιτία για διάφορες παθήσεις. Αλλά τι κάνουν πραγματικά οι ορμόνες μας; Με απλά λόγια, οι ορμόνες είναι υπεύθυνες να λένε στα όργανά μας τι να κάνουν και πότε να το κάνουν. 

Οι ορμόνες είναι μέρος αυτού που είναι γνωστό ως ενδοκρινικό σύστημα, ένα δίκτυο οργάνων, αδένων και χημικών ουσιών που βασικά βοηθούν να διατηρείται το σώμα μας σε κατάσταση status quo, ή ομοιόσταση. Οι ορμόνες είναι ουσιαστικά χημικοί αγγελιοφόροι, που εκκρίνονται από όργανα ή αδένες μέσα στο σώμα. Αυτοί οι χημικοί αγγελιοφόροι δρουν για τη ρύθμιση διαφόρων λειτουργιών του σώματος, όπως η ανάπτυξη, η αναπαραγωγή, ο μεταβολισμός και η πέψη, η διάθεση και πολλά άλλα. 

Έχουμε εκατοντάδες ορμόνες και όλες κάνουν διαφορετικά πράγματα 

Είναι μύθος να υποθέτουμε ότι οι ορμόνες του φύλου είναι το μόνο που πρέπει να γνωρίζουμε για αυτό το πολύπλοκο σύστημα. Υπάρχουν κυριολεκτικά εκατοντάδες ορμόνες, οι οποίες ελέγχουν όλες τις σωματικές μας λειτουργίες. 

Θα σου πουν πότε να φας (γκρελίνη), πότε να σταματήσεις να τρως (λεπτίνη), πότε είσαι κουρασμένη (μελατονίνη), πότε να ξυπνήσεις (κορτιζόλη), θα πουν στην καρδιά σου να χτυπήσει πιο γρήγορα (αδρεναλίνη), θα πουν στην καρδιά σου να επιβραδύνει ξανά (ακετυλοχολίνη), κάθε διαδικασία του σώματος ελέγχεται από ορμόνες. 

Οι ορμόνες του φύλου, όπως τα οιστρογόνα και η προγεστερόνη, είναι ίσως οι πιο γνωστές ορμόνες. Συχνά όταν οι άνθρωποι μιλούν για τις ορμόνες τους που είναι «ανισόρροπες», εννοούν αυτές τις ορμόνες. Ωστόσο, το ενδοκρινικό σύστημα είναι πολύ πιο πολύπλοκο από τις ορμόνες του φύλου». 

Υπάρχει γενετική προδιάθεση στις ορμόνες; 

Είναι δελεαστικό να κατηγορούμε τη γενετική για τυχόν ορμονικά προβλήματα που μπορεί να αντιμετωπίζουμε, αλλά δεν είναι τόσο απλό όσο αυτό. Όπως τα περισσότερα πράγματα, έτσι και τα ορμονικά ζητήματα είναι μια σύνθετη αλληλεπίδραση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Τα γονίδια ενεργοποιούνται και απενεργοποιούνται από παράγοντες του περιβάλλοντός μας, οπότε ενώ το οικογενειακό ιστορικό μιας ορμονικής διαταραχής, όπως ο υποθυρεοειδισμός, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισής της. 

Ενώ όλοι μας θα έχουμε ένα γενετικά προκαθορισμένο εύρος εντός του οποίου οι ορμόνες μας είναι ισορροπημένες και σταθερές, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα επίπεδα των ορμονών είναι σχεδιασμένα να αυξομειώνονται και θα αυξομειώνονται και θα αυξομειώνονται φυσικά.  

Τα επίπεδα των ορμονών κυμαίνονται φυσικά κατά τη διάρκεια της ημέρας  

Τα επίπεδα των ορμονών του σώματός μας αυξάνονται και μειώνονται φυσιολογικά κατά τη διάρκεια της ημέρας ως απάντηση στο περιβάλλον μας, πράγμα που είναι ακριβώς αυτό που πρέπει να κάνουν.

Σκέψου π.χ. πότε πηγαίνεις για τρέξιμο. Όταν τρέχεις, τα επινεφρίδια σου -που βρίσκονται πάνω από τα νεφρά- διεγείρονται για να απελευθερώσουν αδρεναλίνη, η οποία με τη σειρά της αυξάνει τον καρδιακό μας ρυθμό, επιτρέποντας στην καρδιά μας να αντλήσει περισσότερο αίμα γύρω από το σώμα μας, προκειμένου να φτάσει οξυγόνο στους μυς που εργάζονται σκληρά για να κινήσουν το σώμα κατά τη διάρκεια του τρεξίματος.  

Ωστόσο, όταν τελειώσεις το τρέξιμο, το σώμα σου δεν απαιτεί πλέον η καρδιά να αντλεί τόσο γρήγορα, οπότε τα επίπεδα της αδρεναλίνης θα αρχίσουν φυσικά να πέφτουν στην αρχική τους κατάσταση μέχρι την επόμενη φορά που θα χρειαστεί μια ώθηση. 

Τα επίπεδα των ορμονών αλλάζουν συνεχώς ,  από μήνα σε μήνα, για παράδειγμα, τα ορμονικά σου επίπεδα μετατοπίζονται ανάλογα με το πού βρίσκεσαι στον εμμηνορροϊκό σου κύκλο. Επίσης μπορούν να αλλάξουν ανάλογα με την ηλικία και το στάδιο της ζωής μας: υπάρχουν βασικά στάδια όπου υπάρχουν ορμονικές αυξήσεις και μειώσεις, για παράδειγμα η εφηβεία και η προεμμηνόπαυση. 

Υπάρχει τέτοιο πράγμα όπως η ορμoνική ανισορροπία; 

Αν και υπάρχει πολλή παραπληροφόρηση στο χώρο της ευεξίας σχετικά με το πώς μπορούμε να «εξισορροπήσουμε» τις ορμόνες μας μέσω αλλαγών στον τρόπο ζωής. Δεν υπάρχει ορμονική ανισορροπία με την έννοια που συχνά νομίζουν οι άνθρωποι.  Επίσης δεν υπάρχει κάτι τέτοιο όπως ένας «ορμονικός τύπος», παρά το τι πιστεύουν πολλοί άνθρωποι. Το σώμα μας είναι μια λεπτοδουλεμένη μηχανή, αν είσαι κατά τα άλλα καλά και τα επίπεδα των ορμονών του σώματός σου βρίσκονται εντός του συνήθους φυσιολογικού εύρους αναφοράς, δεν υπάρχει κυριολεκτικά τίποτα που θα μπορούσες ή θα έπρεπε να κάνεις που θα «εξισορροπήσει» τις ορμόνες σου, καθώς είναι ήδη ισορροπημένες. 

Υπάρχουν ιατρικές ορμονικές παθήσεις 

Υπάρχουν πολλές ιατρικές καταστάσεις που επηρεάζουν το ενδοκρινικό σύστημα, όπως ο υπο– ή υπερθυρεοειδισμός, η νόσος του Addison, το PCOS, η νόσος Cushing, η ακρομεγαλία, ο υπερπαραθυρεοειδισμός, για να αναφέρουμε μόνο μερικές. Πρόκειται για ιατρικές καταστάσεις που πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπόψη, να αξιολογούνται σωστά, να διαγιγνώσκονται και να αντιμετωπίζονται σε ιατρικό περιβάλλον. 

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι δεν πρόκειται για διαταραχές που μπορούν να διορθωθούν με αλλαγές στον τρόπο ζωής, ενώ ορισμένες από αυτές μπορεί να είναι ακόμη και απειλητικές για τη ζωή, αν δεν αντιμετωπιστούν. Εάν ανησυχείς ότι μπορεί να έχεις μία από αυτές τις ενδοκρινικές διαταραχές, θα πρέπει πάντα να επισκέπτεσαι τον γιατρό σου.

Πώς μπορούμε να επιτύχουμε και να διατηρήσουμε την ορμονική  υγεία 

Εδώ είναι το σημείο όπου τα πράγματα μπορεί να μπερδευτούν. Ενώ είναι δελεαστικό να παρασυρθείς από ισχυρισμούς για δίαιτες ή επιλογές τρόπου ζωής που εξισορροπούν τις ορμόνες,  είναι ξεκάθαρο ότι δεν μπορείς να επηρεάσεις τις ορμόνες σου με μακροπρόθεσμο, μόνιμο τρόπο. 

Δεν υπάρχει τίποτα που θα μπορούσες ή θα έπρεπε να κάνεις που θα έχει μακροπρόθεσμη επίδραση στις ορμόνες σου. Οι φυσικές διακυμάνσεις που βιώνουμε κατά τη διάρκεια των ημερών και των εβδομάδων ως απάντηση σε περιβαλλοντικά ερεθίσματα είναι βραχύβιες. Τα επίπεδα μπορεί να αυξηθούν και στη συνέχεια να πέσουν ξανά. Η ορμονική εξισορρόπηση γίνεται έξυπνα για σένα, χωρίς να χρειάζεται να το σκέφτεσαι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορούμε να υποστηρίξουμε την υγεία των ορμονών με έναν υγιεινό τρόπο ζωής, και υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να βοηθήσουμε αυτή τη διαδικασία.  

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να υποστηρίξει την υγεία των ορμονών 

Η διατροφή έχει σημασία 

Υπάρχουν τόσα πολλά που μπορούμε να κάνουμε για να υποστηρίξουμε τη δική μας ορμονική ισορροπία, οι ειδικοί συνιστούν πάντα να τρώμε αρκετή πρωτεΐνη. Οι πρωτεΐνες αποτελούνται από αμινοξέα, μερικά από τα οποία είναι απαραίτητα -που σημαίνει ότι το σώμα μας δεν μπορεί να τα παράγει- και είναι απαραίτητα για να παράγει ο οργανισμός μας ορμόνες. Κάλο θα είναι οι γυναίκες να τρώνε καθημερινά και υγιή λίπη, καθώς αποτελούν επίσης δομικά στοιχεία για την ορμονική μας υγεία. Συμπερίλαβε στη διατροφή σου λιπαρά ψάρια -ή ένα συμπλήρωμα ιχθυελαίου ή φυκιών-, ξηρούς καρπούς, σπόρους και αβοκάντο.

1.Μείωσε το στρες 

Προσπάθησε να μειώσεις τα επίπεδα άγχους σου. Φυσικά και όλοι αναγνωρίζουμε ότι είναι εύκολο να το πούμε, αλλά γνωρίζουμε ότι το στρες μπορεί να έχει αρνητικό αντίκτυπο στην υγεία μας, εν μέρει λόγω της επίδρασής του στις ορμόνες μας. Αν γνωρίζεις ότι το στρες επηρεάζει τη ζωή σου, αξίζει να διερευνήσεις τρόπους για να το μειώσεις ή τρόπους  που θα σε βοηθήσουν να το διαχειριστείς. 

2.Κοιμήσου περισσότερο 

Αν δεν κοιμάσαι αρκετά, αυτό μπορεί να επηρεάσει τις ορμόνες σου. Ο ύπνος είναι πάρα πολύ σημαντικός για την ορμονική ισορροπία, καθώς βοηθά στη ρύθμιση των επιπέδων κορτιζόλης μας, αυτό με τη σειρά του βοηθά στη ρύθμιση άλλων ορμονών στο σώμα.Και ακόμη και αν οι ορμόνες σου δεν είναι εκτός ελέγχου, το σώμα σου θα σε ευχαριστεί.