Φαινόμενο Dunning-Kruger: Γιατί όλοι νιώθουμε ειδικοί σε όλα

Σε τομείς που κυμαίνονται από πανδημίες, οικονομικές κρίσεις, ενέργεια, πυρηνικά θέματα, αθλήματα, δίαιτες, πολιτική, μέχρι κουτσομπολιά, όλοι θεωρούν τον εαυτό τους ειδικό, πρόθυμο να εκφράσει τις απόψεις του για διάφορα θέματα, ακόμη και όταν δεν έχει γνώσεις. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται φαινόμενο Dunning-Kruger.

Στη σφαίρα των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι απόψεις ανθίζουν. Τα άτομα αλλάζουν ρόλους από ιολόγους σε επιδημιολόγους ή ειδικούς στα διεθνή οικονομικά. Αν και είναι εποικοδομητικός, αυτός ο διάλογος έχει μια άλλη όψη: όλοι είναι πεπεισμένοι ότι έχουν δίκιο, ακόμη και όταν οι πεποιθήσεις τους δεν έχουν γερές βάσεις.

Ξέρεις γιατί συμβαίνει αυτό; Ονομάζεται φαινόμενο Dunning-Kruger, ένα ψυχολογικό φαινόμενο που ξεγελάει το μυαλό όσων γνωρίζουν λιγότερα (και νομίζουν ότι ξέρουν τα πάντα).

Τι είναι το φαινόμενο Dunning-Kruger

Η κοινωνική ψυχολογία μας βοηθά να καταλάβουμε γιατί όλοι αισθάνονται ειδικοί. Το φαινόμενο Dunning-Kruger εξηγεί ότι στο μυαλό των πιο ανίκανων ατόμων, υπάρχει μια γνωστική παραμόρφωση που τα κάνει να πιστεύουν ότι, αντίθετα, είναι εξαιρετικά ικανά. Επιπλέον, αμφισβητούν τα λόγια εκείνων που είναι πραγματικά ειδικοί στον τομέα. Αντίθετα, οι πραγματικά ικανοί άνθρωποι αμφισβητούν τον εαυτό τους επειδή γνωρίζουν πόσο πολύπλοκα και πολύπλευρα μπορεί να είναι τα πράγματα.

Το παράδοξο της άγνοιας

Όσο λιγότερο γνωρίζει κάποιος για ένα συγκεκριμένο πράγμα, τόσο περισσότερο πιστεύει ότι μπορεί να μιλήσει για αυτό με ικανότητα. Δεν υπάρχουν αμφιβολίες για αυτά τα άτομα. Εκφράζουν τις λίγες ιδέες τους με βεβαιότητα, αναζητώντας στοιχεία για να τις επιβεβαιώσουν, ακόμη και χωρίς καμία επιστημονική βάση. Όσο λιγότερη σκέψη έχουν, τόσο πιο σθεναρά θα υπερασπίζονται τις ιδέες τους. Η αμφιβολία, από την άλλη, παραμένει στους πιο έξυπνους.

Το φαινόμενο της μαζικής μίμησης

Η ψυχολογία της μάζας εξηγεί γιατί αυτό το φαινόμενο είναι τόσο διαδεδομένο. Το φαινόμενο της μαζικής μίμησης υποδηλώνει ότι όταν μια ομάδα ανθρώπων κάνει κάτι, ένα άτομο αισθάνεται νομιμοποιημένο να κάνει το ίδιο. Με άλλα λόγια, όταν κάποιος παρατηρεί πολλούς μη ειδικούς να εκφράζονται για σημαντικά θέματα, αισθάνεται ότι δικαιούται να κάνει το ίδιο, και θα το κάνει.