Κρίση άγχους VS Κρίση πανικού: Σε τι διαφέρουν και πώς θα τις ξεχωρίσεις αν τις βιώσεις

Οι περισσότερες χρησιμοποιούμε τους όρους «κρίση πανικού» και «κρίση άγχους» αλλά η αλήθεια είναι ότι δε χρησιμοποιούμε σωστά κανέναν όρο. Οι κρίσεις άγχους δεν είναι ένα πραγματικό κλινικό πράγμα καθώς δεν υπάρχει τέτοια διάγνωση στο DSM-5 ή στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο Ψυχικών Διαταραχών. Και οι κρίσεις πανικού είναι γρήγορα, εξαγριωμένα επεισόδια τρόμου σε ολόκληρο το σώμα. Σύμφωνα με το oprahdaily.com υπάρχουν σημάδια για να αναγνωρίσουμε μια κρίση πανικού, να κατανοήσουμε τι συμβαίνει στο σώμα μας και να επαναφέρουμε τον εαυτό μας.

Τι είναι

Μια κρίση πανικού ορίζεται από 4 ή περισσότερα από τα 13 σωματικά και γνωστικά (σχετικά με τη σκέψη) συμπτώματα που αναφέρονται παρακάτω και εμφανίζεται αυθόρμητα ή σε σχέση με ένα αγχωτικό γεγονός, όπως η ομιλία. «Τα συμπτώματα συνήθως χτυπούν λίγο-πολύ όλα ταυτόχρονα και κορυφώνονται μέσα σε 10 λεπτά», λέει η Ellen Hendriksen, PhD, κλινική ψυχολόγος στο Κέντρο Άγχους και Σχετικές Διαταραχές του Πανεπιστημίου της Βοστώνης και συγγραφέας του How to Be Yourself. «Είναι ξαφνικό, έντονο και πολύ σωματικό». Μαζί με τα πιο συνηθισμένα – ταχυπαλμίες, εφίδρωση, τρέμουλο και αίσθηση ότι δε μπορούμε να αναπνεύσουμε – μπορεί να αισθανθούμε ότι θα χάσουμε τον έλεγχο ή φόβος ότι θα τρελαθούμε ή χειρότερα ότι πεθαίνουμε.

Συμπτώματα όπως η αποπραγματοποίηση κάνουν τους ανθρώπους να πιστεύουν ότι τα πράγματα είναι εξωπραγματικά («Ο κόσμος είναι απλώς μια ταινία»), ενώ η αποπροσωποποίηση είναι μια απόσπαση από τον εαυτό («Αυτό δεν είναι πραγματικά το χέρι μου»). Αυτό το κύμα συμπτωμάτων είναι πολύ δύσκολο να το διαχειριστεί κανείς μόνος του, γι’ αυτό οι άνθρωποι που έχουν κρίση πανικού συχνά σπεύδουν στο νοσοκομείο. Μια κοινή ανησυχία: «Έχω καρδιακή προσβολή;».

Συμπτώματα:

Αίσθημα παλμών, χτύπημα της καρδιάς ή επιταχυνόμενος καρδιακός ρυθμός
Ιδρώτας
Τρέμουλο
Αίσθημα δύσπνοιας
Αίσθημα πνιγμού
Πόνος ή δυσφορία στο στήθος
Ναυτία ή κοιλιακή δυσφορία
Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή λιποθυμίας
Αποπραγματοποίηση ή αποπροσωποποίηση
Φόβος να χάσεις τον έλεγχο ή να «τρελαθώ»
Ο φόβος του θανάτου
Παραισθησία (μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα)
Ρίγη ή αισθήση θερμότητας

Τι δεν είναι

Ενώ οι κρίσεις πανικού έχουν κλινικό ορισμό, το αυξημένο άγχος – το έντονο, άβολο συναίσθημα που συχνά αποκαλούμε κρίση άγχους – μπορεί να πάρει πολλές μορφές. «Μερικοί άνθρωποι το εκδηλώνουν σωματικά, δηλαδή το σωματοποιούν. Μερικοί άνθρωποι το εκδηλώνουν ως ανησυχία και κάποιοι το διοχετεύουν σε δράση, όπως όταν ο άντρας μου είναι ανήσυχος, καθαρίζει το σπίτι», λέει η Hendriksen. Η διαφορά μεταξύ του αυξημένου άγχους και της κρίσης πανικού, λέει η Jeanette M. Bennett, PhD, πειραματική ψυχολόγος υγείας και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο της Βόρειας Καρολίνας, Charlotte, είναι το επίπεδο ελέγχου μας και αναφέρει: «Εάν κάποιος είναι υπερ-αγχωμένος και η καρδιά του χτυπάει γρήγορα και ο ρυθμός της αναπνοής του είναι αυξημένος, αλλά μπορεί να σηκωθεί από το γραφείο του, να πάει μια βόλτα και να νιώσει καλύτερα, τότε αυτό που πιθανότατα βιώνει είναι το αυξημένο άγχος».

Τι μπορούμε να κάνουμε εκείνη τη στιγμή;

Εάν δεν είχες ποτέ κρίση πανικού στο παρελθόν και αισθάνεσαι ξαφνικά πόνο στο στήθος, δύσπνοια ή ενόχληση στο πάνω μέρος του σώματος, πήγαινε σε ένα δωμάτιο έκτακτης ανάγκης για να επιβεβαιώσεις ότι αυτό που νιώθεις δεν είναι καρδιακή προσβολή. Εάν όμως είχες περάσει στο παρελθόν κρίση πανικού, χρησιμοποίησε τις συμβουλές από την Hendriksen για να αποκλιμακώσεις ένα επεισόδιο:

1. Υπενθύμισε στον εαυτό σου ότι πρόκειται για κρίση πανικού και ότι το έχεις ξαναπεράσει. Πέρασε στον εαυτό σου το μήνυμα ότι αν και αυτό που νιώθεις είναι άβολο, δεν είναι επικίνδυνο.

2. Ανάπνευσε πολύ αργά. Φαντάσου σα να φυσάς μια φούσκα μέσα από ένα ραβδί με φυσαλίδες—αν φυσήξεις πολύ δυνατά, θα σκάσει.

3. Κράτησε την αναπνοή σου για 30 δευτερόλεπτα ενώ πιέζεις μια παγωμένη κομπρέσα στα μάτια σου. Ακόμα καλύτερα, βύθισε το πρόσωπο σου σε έναν νεροχύτη γεμάτο με παγωμένο νερό. «Αυτό ενεργοποιεί το αντανακλαστικό της κατάδυσης μιμούμενο μια πτώση σε ένα κρύο νερό και κλείνει λειτουργίες που δεν σχετίζονται με την επιβίωση, συμπεριλαμβανομένου του δυνατού συναισθήματος», λέει η Hendriksen.

Πώς να το διαχειριστείς μακροπρόθεσμα

Αν περιορίσεις τη ζωή σου λόγω κρίσεων πανικού (π.χ. σταματήσεις να πηγαίνεις στο γυμναστήριο ή να οδηγείς), είναι καιρός να λάβεις θεραπεία. «Χρειάζεστε μια διττή προσέγγιση», λέει η Bennett, η οποία προσθέτει ότι λόγω της έντασης τους, η χρήση φαρμάκων όπως οι βενζοδιαζεπίνες ή οι SSRI παρέχει ανακούφιση ανάλογα με την εμπειρία του ασθενούς. «Αλλά αυτό είναι μόνο ένα επιφανειακό», λέει. Ενώ η φαρμακολογία διαχειρίζεται τη φυσική ή βιολογική πτυχή, η γνωστική θεραπεία είναι η πιο αποτελεσματική στην αλλαγή του τρόπου με τον οποίο αντιδρά το μυαλό.

Το αποτέλεσμα: Οι κρίσεις πανικού είναι μια θεραπεύσιμη κατάσταση, όχι μια ισόβια κάθειρξη.

Διάβασε επίσης:

Έχεις άσχημη ημέρα; 10 σκέψεις που θα στρέψουν την ενέργειά σου εκεί που πρέπει

Όλες μας έχουμε κακές ημέρες, ημέρες που ξεκίνησαν καλά και εξελίχθηκαν λάθος ή και ημέρες που απλώς δεν άρχισαν ποτέ όπως θα θέλαμε. Συνέπεια; Να γεμίζει το κεφάλι μας με χίλιες δυο σκέψεις και ανησυχίες που να φτάνουμε στο σημείο να «μπουκώνουμε» και να νιώθουμε πως θα εκραγούμε. Το κάνεις εικόνα ε;

δύσκολη μέρα Αν θες να ξέρεις, ο μέσος άνθρωπος θα κάνει σχεδόν 30.000 σκέψεις μέσα σε μια μέρα. Οι περισσότερες από αυτές τις σκέψεις είναι φευγαλέες ή ανεξέλεγκτες. Ωστόσο, είτε το αναγνωρίζουμε είτε όχι, ορισμένες από αυτές τις σκέψεις επηρεάζουν την ψυχική μας υγεία, τον τρόπο που ζούμε και τις αποφάσεις που παίρνουμε σε καθημερινή βάση.