Το σύνδρομο του σφουγγαριού: Τι γίνεται όταν απορροφάς τον πόνο των άλλων

Η ενσυναίσθηση είναι ένα από τα χαρακτηριστικά που καθορίζουν τον άνθρωπο. Είμαστε κοινωνικά ζώα και είναι στη φύση μας να νοιαζόμαστε για τους συνανθρώπους μας και να προσπαθούμε να τους υποστηρίζουμε και να τους παρηγορούμε με ανιδιοτελή τρόπο. Αλλά αυτή η προδιάθεση έχει ένα τίμημα, καθώς μπορεί να επηρεάσει τη συναισθηματική μας ευεξία. Όταν έχουμε την τάση να απορροφήσουμε τον πόνο, τους φόβους και τη θλίψη των άλλων και να τα εσωτερικεύσουμε ως δικά μας, ο αρνητικός αντίκτυπος μπορεί να λάβει ανησυχητικές διαστάσεις. Αυτή η πάθηση, η οποία, σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, επηρεάζει περίπου το 1/5 του παγκόσμιου πληθυσμού, είναι κοινώς γνωστή ως «σύνδρομο του σφουγγαριού».

Τι είναι το «σύνδρομο του σφουγγαριού»

Θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι η έννοια του «συνδρόμου σφουγγαριού» δεν αναγνωρίζεται στην επιστημονική βιβλιογραφία ή την ψυχολογία. Είναι μια φράση που χρησιμοποιείται για να υποδείξει άτομα που επηρεάζονται ιδιαίτερα από τα συναισθήματα και τις διαθέσεις των άλλων και τα απορροφούν, ακριβώς όπως θα έκανε ένα σφουγγάρι με ένα υγρό. Η έκφραση μπορεί να συνδεθεί με την έννοια της «υψηλής ευαισθησίας» ή «υπερενσυναίσθησης».

«Η υψηλή ευαισθησία είναι μια κατασκευή που δημιουργήθηκε από την Αμερικανίδα ψυχολόγο Elaine Aron και έγινε δημοφιλής από ένα από τα βιβλία της, Highly sensitive people: How to stay in balance when the world overwhelm you [1996, εκδ. Ιταλία από την Mondadori]», εξηγεί η ψυχολόγος. Ουνάι Άσο στη Vogue.it . «Σύμφωνα με τον Aron, μερικοί άνθρωποι – περίπου το 15-20% του παγκόσμιου πληθυσμού – επεξεργάζονται αισθητηριακές και συναισθηματικές πληροφορίες πιο έντονα, είναι πιο ευαίσθητοι στο στρες , έχουν μεγαλύτερη αντιδραστικότητα σε ερεθίσματα ή δείχνουν υψηλότερα επίπεδα ενσυναίσθησης. Αυτά τα άτομα ομαδοποιούνται από τον Aron στην κατηγορία “υψηλά ευαίσθητα άτομα” ή HSP. Όσον αφορά την υπερευαισθησία με τη στενή έννοια, διάφορες μελέτες υποδεικνύουν ότι ορισμένα άτομα μπορεί στην πραγματικότητα να παρουσιάζουν μεγαλύτερη αντιδραστικότητα ή φυσιολογική ευαισθησία σε ορισμένα ερεθίσματα ή περιβάλλοντα, πιθανώς λόγω γενετικής προδιάθεσης, αν και δεν υπάρχουν οριστικά στοιχεία σχετικά με αυτό. Ακόμη και κάποια γεγονότα στη ζωή ενός ατόμου, δυσάρεστα ή τραυματικά γεγονότα, μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση της αντίδρασης ενός ατόμου σε συγκεκριμένα ερεθίσματα».

Διάβασε επίσης: Η τελειομανία βλάπτει την υγεία- 5 λόγοι που εξηγούν οι ψυχολόγοι

Είμαι «σφουγγάρι»;

Πώς καταλαβαίνεις όμως αν είσαι «σφουγγάρι»; «Υπάρχουν σημάδια που μπορούν να το υποδείξουν», εξηγεί ο Aso. «Για παράδειγμα, να βιώνεις έντονα συναισθήματα ως απάντηση στα συναισθήματα των άλλων, να νιώθεις ότι κατακλύζεσαι από θορυβώδη ή χαοτικά περιβάλλοντα, να έχεις μια ιδιαίτερα οξεία ικανότητα να αντιλαμβάνεσαι ή να κατανοείς τι νιώθουν οι άλλοι…» Ξεκινώντας από αυτές τις εγκαταστάσεις, ένα «σφουγγάρι» θα πρέπει να παρουσιάζει χαρακτηριστικά όπως:

-υψηλή ευαισθησία ή αντιδραστικότητα σε ορισμένα ερεθίσματα ή περιβάλλοντα
-μια ισχυρή προδιάθεση για προβληματισμό και ανάλυση
-iδιαίτερα τονισμένη προσοχή στη λεπτομέρεια
-μεγαλύτερη από την κανονική ικανότητα ενσυναίσθησης
-μεγαλύτερη ευπάθεια στο άγχος

Είναι κακό το να είσαι «σφουγγάρι»;

Ο Aso υπογραμμίζει πώς το να είσαι «σφουγγάρι» δεν είναι από μόνο του αρνητικό, αλλά προειδοποιεί για τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχει αυτή η συναισθηματική πίεση στην ευημερία μας: «Αντιδρούμε ιδιαίτερα έντονα σε ορισμένα ερεθίσματα, σε αυτήν την περίπτωση σε συναισθήματα ή τις διαθέσεις των άλλων, δεν είναι απαραίτητα πρόβλημα, αλλά μπορεί να γίνει, γιατί δημιουργεί δυσφορία και εμποδίζει τον άνθρωπο να κάνει μια φυσιολογική ζωή», εξηγεί. Μπορεί λοιπόν η ενσυναίσθηση να είναι επιβλαβής; «Μπορεί να γίνει έτσι, με την έννοια ότι, εκτός από την αύξηση της ικανότητάς μας να καταλαβαίνουμε ή να προβλέψουμε τι σκέφτονται ή αισθάνονται οι άλλοι και να ενθαρρύνουμε την αλτρουιστική συμπεριφορά, μπορεί να οδηγήσει σε άγχος ή στη λεγόμενη burnout συμπόνιας, ένα φαινόμενο που τείνει να εμφανίζεται κυρίως σε επαγγελματικούς τομείς που συνδέονται με την υγεία και την κοινωνική περίθαλψη».

Κι αν είμαι «σφουγγάρι»;

Η María Gómez-Escalonilla Borrell , ψυχολόγος υγείας στο κέντρο Psicólogos της Μαδρίτης, μοιράζεται κάποιες επαγγελματικές συμβουλές για να τις εφαρμόσουμε εάν πάσχεουμε από το σύνδρομο του «σφουγγαριού». Ιδού οι προτάσεις του:

1#. Ασκήστε την ευγένεια προς τον εαυτό σας . Αυτό θα σας βοηθήσει να διαχειριστείτε αγχωτικές καταστάσεις και να μην αισθάνεστε υπερδιέγερση.

2#. Συνδεθείτε με τον εαυτό σας . Ο διαλογισμός μπορεί να είναι μια πολύ χρήσιμη πηγή για τη μείωση της αρτηριακής πίεσης, την ανακούφιση και τη διαχείριση του στρες και του άγχους και την αύξηση της προσωπικής επίγνωσης και της συναισθηματικής νοημοσύνης ή την ικανότητα αντίληψης, αξιολόγησης, κατανόησης, χρήσης και διαχείρισης συναισθημάτων.

3#. Συνδεθείτε με τη φύση . Οι πολύ ευαίσθητοι άνθρωποι αισθάνονται συχνά την ανάγκη να ξεφύγουν από την υπερδιέγερση και η φύση αντιπροσωπεύει, από αυτή την άποψη, το ιδανικό καταφύγιο.

4#. Θέστε όρια στις διαπροσωπικές σχέσεις .Στην πράξη, σημαίνει να μάθεις να λες όχι .

5#. Γνωρίστε τον εαυτό σας . Η αυτογνωσία είναι το κλειδί για τη διαχείριση των συναισθημάτων. Εάν γνωρίζουμε την τάση μας να αντιδρούμε σε ορισμένα ερεθίσματα, θετικά και αρνητικά, θα έχουμε μεγαλύτερους πόρους και εργαλεία διαθέσιμα για να διαχειριστούμε τα συναισθήματά μας με πιο λειτουργικό τρόπο.

Διάβασε επίσης: Αν αναρωτιέσαι γιατί κάποιος σου κάνει «κλικ» φταίει ο μεταιχμιακός συντονισμός σου

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ