Υπάρχει καλό άγχος; Επιστημονικά, ναι και μπορεί να είναι ευεργετικό

Από τη στιγμή που ξυπνάμε το πρωί τρέχοντας με το ρολόι για να ετοιμαστούμε για δουλειά, μέχρι το τέλος της ημέρας, μπορεί να αντιμετωπίσουμε πολλά σκαμπανεβάσματα που θα μπορούσαν να προκαλέσουν άγχος ή αυτό που οι επιστήμονες αποκαλούν «μάχη ή φυγή». Ακόμη και όταν το συναίσθημα είναι φευγαλέο – για να προλάβουμε το λεωφορείο ή για να πάει καλά μια μεγάλη συνάντηση – προκαλείται η απελευθέρωση ορμονών του στρες στον οργανισμό μας δηλαδή αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη και κορτιζόλη, που μας προετοιμάζουν για δράση.

Η καρδιά μας χτυπά πιο γρήγορα , οι μύες μας είναι τεντωμένοι, αναπνέουμε πιο γρήγορα και η αρτηριακή μας πίεση αυξάνεται καθώς ορισμένα αιμοφόρα αγγεία διαστέλλονται για να τονώσουν την κυκλοφορία. Και όταν το άγχος περάσει το σώμα μας επιστρέφει εύκολα στην κανονική του κατάσταση καθώς το παρασυμπαθητικό νευρικό σύστημα δίνει τη δυνατότητα να απενεργοποιηθούν οι ορμόνες του στρες και να μεταβεί στη λειτουργία «ξεκούρασης και ηρεμία».

Ο σημαντικός ρόλος του άγχους

Το άγχος έχει γίνει ως επί το πλείστον μια κακή λέξη στη σύγχρονη εποχή, συνώνυμη με ένα αίσθημα ψυχικής υπερφόρτωσης, αλλά αν το σκεφτείς στο πλαίσιο του εξελικτικού του σκοπού, μπορείς να το θεωρήσεις περισσότερο ως εργαλείο παρά ως εφιάλτης. «Πρόκειται πραγματικά για το πώς προσωποποιούμε το άγχος και πώς επιτρέπουμε στο σώμα μας να αντιδράσει», λέει η Heather Moday, MD, συγγραφέας του The Immunotype Breakthrough: Your Personalized Plan to Balance Your Immune System, Optimize Health, and Build Lifelong Resilience στο Womans Worls. «Προφανώς υπάρχουν πράγματα που μας συμβαίνουν που δεν μπορούμε απαραίτητα να ελέγξουμε, και έχουμε αυτή τη συμπαθητική απόκριση στο στρες – αυτή την εξελικτική απόκριση που, πριν καν το σκεφτούμε πραγματικά γνωστικά, πηδάμε έξω από το αυτοκινήτο ενώ τρέχουμε στον δρόμο με 1000, για παράδειγμα».

Είναι η μετέπειτα απάντησή μας που υπαγορεύει σημαντικά εάν οι ορμόνες του στρες που έρχονται να μας σώσουν θα παραμείνουν υψηλές ή όχι, σημειώνει η Δρ Heather Moday. Και τα καλά νέα, λέει, είναι ότι «έχουμε πολύ περισσότερο έλεγχο σε αυτήν την μετέπειτα απάντηση».

Πώς το άγχος μπορεί να είναι ωφέλιμο

«Κατανοούμε το άγχος. Πιστεύουμε ότι το άγχος είναι κακό πράγμα όμως όχι απαραίτητα», λέει η Arielle Schwartz, PhD, ψυχολόγος στο Boulder του Κολοράντο. «Όταν ενεργοποιείται το συμπαθητικό νευρικό μας σύστημα ή ο τρόπος μάχης ή φυγής, δεν πειράζει. Απλώς θα μας κινητοποιήσει και αυτό το χρειαζόμαστε». Με άλλα λόγια, είτε θέλεις να πας για μια συνέντευξη για δουλειά είτε για γιόγκα, υπάρχουν πολλές περιπτώσεις που χρειάζεσαι αυτή την απόκριση του συμπαθητικού νευρικού συστήματος για να ξεκινήσεις. «Δεν θέλουμε να είμαστε απλώς σε μια παρασυμπαθητική κατάσταση όλη την ώρα», λέει ο Schwartz. «Στην πραγματικότητα δεν θα διευκόλυνε τη βέλτιστη υγεία».

Μπορεί να εκπλαγείς όταν μάθεις ότι το σώμα εκκρίνει φυσικά την ορμόνη του στρες, την κορτιζόλη, όλη την ημέρα, με τα επίπεδα να κορυφώνονται περίπου στις 7 π.μ. για να μας βοηθήσουν να αντιμετωπίσουμε τις υποχρεώσεις μας και στη συνέχεια μειώνεται μέχρι να φτάσει σε χαμηλό σημείο τα μεσάνυχτα. Ενδιάμεσα, μπορούμε να βιώσουμε αυξήσεις κορτιζόλης ως απάντηση σε διάφορες ψυχικές ή σωματικές προκλήσεις. Η άσκηση, για παράδειγμα, εκλαμβάνεται από τον οργανισμό ως άγχος, αλλά είναι απαραίτητη για την ευημερία μας με αμέτρητους τρόπους. Τέτοιες οξείες κρίσεις στρες στην πραγματικότητα βοηθούν στην ενίσχυση του σώματος και του ανοσοποιητικού μας συστήματος.

«Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι εκεί έξω που μπορεί να έχουν μια πραγματικά αγχωτική ζωή, αλλά δεν ανησυχούν για αυτό. Λένε στον εαυτό τους, θα το διαχειριστώ. Θα είμαι καλά», λέει η Moday. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να ελέγξει την αντίδραση του σώματός μας στο στρες και να μας κάνει πιο ανθεκτικούς.

Όταν το άγχος βρίσκεται σε εξέλιξη

Αυτό που θέλουμε να αποφύγουμε είναι το χρόνιο είδος στρες όπου η αύξηση της κορτιζόλης συνεχίζεται επ’ αόριστον, ο τύπος που προέρχεται από συνεχή ανησυχία ή ένταση. «Είναι η απελευθέρωση ορμονών που προκαλεί πραγματικά τη βλάβη ή τις αλλαγές που συμβαίνουν στο σώμα με την πάροδο του χρόνου από το άγχος», εξηγεί η Moday. Αν και η κορτιζόλη δρα ως αντιφλεγμονώδες στο σώμα σε μικρές δόσεις, είναι διαφορετική ιστορία όταν τα επίπεδα παραμένουν υψηλά για μεγάλα χρονικά διαστήματα. «Αντιστρέφεται: Η κορτιζόλη στην πραγματικότητα αρχίζει να ρυθμίζει κάποιες από τις καλές ανοσολογικές μας αποκρίσεις», λέει. Οι αρνητικές επιδράσεις στην υγεία μας είναι ευρείες. Ευτυχώς, τα εργαλεία για να αντιμετωπίσουμε το άγχος είναι επίσης στα χέρια μας.

Διάβασε επίσης:

Η τεχνική 5-4-3-2-1 θα σε βοηθήσει να ηρεμήσεις όταν μπλοκάρεις από πανικό

Πολλές φορές τελευταία νιώθουμε ότι όλος ο κόσμος βρίσκεται σε μια δίνη «τρέλας». Ακούμε στις ειδήσεις συνέχεια νέα πολύ δυσάρεστα. Αγενής συνάνθρωποι κι έτοιμοι να τσακωθούν με την πρώτη ευκαιρία, μας περιτριγυρίζουν. Ο κόσμος ειδικά μετά την πανδημία έχει αλλάξει. Τι συμβαίνει με εμάς;

Η σύγχρονη ζωή είναι αρκετά αγχωτική και όλη αυτή η αβεβαιότητα και το στρες μπορεί να επηρεάσει αρνητικά το νευρικό μας σύστημα, λένε οι ψυχολόγοι. Τώρα, είμαστε πιο επιρρεπείς στον πανικό και το άγχος από ποτέ. «Μια πιθανή εξήγηση για την απότομη αύξηση της κακής συμπεριφοράς είναι η οργή, η απογοήτευση και το άγχος που διαρρέουν την κοινωνία αυτή τη στιγμή», έγραψε η Olga Khazan του Atlantic σε ένα άρθρο με τον ωμά τίτλο «Why Are People Acting So Weird».

Δες την τεχνική 5-4-3-2-1

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ